چند نکته پیرامون رسوم و عنعنات مردم اندراب در روزهای عید قربان
چندسال قبل: مردم اندراب قبل از فرا رسیدن عید سعید قربان گاو، گوسفند،
شتر و بز را بخاطر قربانی نمودن انتخاب نموده و آنرا پرورش بهتر میدادند تا به روز
عید قربان فربه شود.
همچنان اطفال و نوجوانان لباس های بسیار مقبول
مخصوصا یخن های دست دوزی آماده میساختند تا درین روز آنرا بپوشند، دخترها و بچه
های خوردسال یک شب قبل از عید دستان و بعضا پاهای خود را خینه میکردند.
در روز عید قربان مردم صبح وقت از خواب بیدار
میشدند تمام شان بسیار خوشحال میبودند و آمادگی برای رفتن به نماز عید را
میگرفتند، جوانان و اطفال تخم های مرغ، فیل مرغ و تیکر را جوش میدادند و برای رنگ
آمیزی آنها از پوست پیاز استفاده میکردند با این کار تخم رنگ خاصی را بخود میگرفت،
خانم ها غذاهای لذیذ را می پختنند مخصوصا قطخی و شیربرنج تا اعضای فامیل قبل از
رفتن به نماز عید آنرا نوش جان نمایند. همه آماده شده و برای سفره نان حاضر میشدند
و باهم یکجای غذای خوشمزه را نوش جان میکردند.
بعد از صرف غذا بزرگان خانه با همسایه ها در یک
محل مناسب جمع میشدند و همرای جوانان بطرف مساجد و مکان های که برای خواندن نماز
مناسب میبود در حرکت میشدند. بعد از ادای نماز با همدیگر با یک محبت خاص بغل کشی و
عید مبارکی میکردند. بزرگسالان به اطفال عیدی میدادند، جوانان همرای خود تخم
فراوان میبردند بعد از اینکه نماز ختم میشد جمع میشدند و به تخم جنگی آغاز
میکردند. تخم تیکر قوی ترین تخم محسوب میشد و برد از آن بود.
مردم درین روز بعد از ادای نماز به خانه هایشان
بر میگشتند و قربانی های خود را ذبح مینمودند. همچنان در روزهای عید جوانان مرغ
جنگی، شتر جنگی و کبک جنگی را راه اندازی مینمودند و تعداد زیاد اطفال و بزرگسالان
نیز برای تماشا کردن گردهم میآمدند، در روزهای عید بزکشی نیز براه انداخته میشد.
مردم اندراب درین روزها برای مهمانهای خود
معمولا یک غذای خاص که بنام مستاوه یاد میشود که هنوزهم رایج است آماده میساختند، برای
دیدار در قدم نخست نزد بزرگان و بعد خانه نزدیکان، همسایه ها و دوستان خود
میرفتند. اطفال و نوجوانان نیز گروپ گروپ یکجای میشدند و خانه دوستان و همسایه های
خود عیدی کردن میرفتند.
عید قربان در
چند سال اخیر در اندراب: با تاسف رسم و رواج سابق کمرنگ شده ، محبت که در سابق بین مردم وجود داشت
حالابسیار کم شده، دشمنداری و نفاق بین مردم افزایش یافته، مثل سابق تعداد زیاد در
یک مکان جمع شده نماز ادا نمیکنند بلکه پارچه پارچه شده اند و هر قریه جداگانه
نماز عید را میخوانند، بزکشی در روزهای عید تقریبا از بین رفته، همچنان کبک جنگی و
شترجنگی نسبت عدم موجودیت آنها از بین رفته، تنها مرغ جنگی در روزهای بعضا اجرا
میشود وبس. در سالهای اخر میوه های خشک هم در بالای سفره های حاضر میشود و بیشتر
رواج یافته و مستاوه هنوز مجبوبیت خود را از دست نداده.
نسبت دشمنداری ، بی اتفاقی، افزایش افراد مسلح
غیرمسوول و بی امنی مردم اندراب بطور درست و کامل از همدیگر دید و بازدید گرده
نمیتوانند حتی در چند سال اخیر در روزهای عید خانه جنگی ها و کشتار همدیگر را نیز
شاهد بودیم.
به امید روزی که همه مردم اندراب در فضای صلح و
ارامش رسوم و عنعنات دیرنه و زیبای خود را دوباره زنده ساخته و از آن با شوق و
علاقه مثل قدیم تجلیل بهتر نمایند.
اینجانب سلطان محمد "سدید" از شهرستان دهصلاح اندراب، فارغ لیسه عالی افغان ترک مزار شریف و دانشجوی سال طب معالجوی دانشگاه کابل میباشم.